Znowelizowany kodeks postępowania cywilnego określa na nowo procedurę dotyczącą wykonywania kontaktów z dzieckiem. Wprowadzone przepisy szczególny nacisk kładą na uprawnienia rodzica, któremu utrudniane są kontakty z dzieckiem uregulowane postanowieniem sądu.
Dotychczasowa praktyka sądów w tych sprawach polegała, z jednej strony, na stosowaniu art. 1050 k.p.c. i 1051 k.p.c. (w zależności od tego, gdzie kontakty z dzieckiem miały się odbywać), z drugiej strony koncentrowano się na art.5895-5986k.p.c. poprzez zobowiązanie rodzica do wydania dziecka rodzicowi uprawnionemu do kontaktów, z zastrzeżeniem, iż w przypadku nie zastosowania się do zobowiązania, dziecko zostanie odebrane przez kuratora sądowego.
Przepisy kodeksu postępowania cywilnego, wchodzące w życie w dniu 13 sierpnia 2011 r., wprowadzają nowe rozwiązania, które mogą być wykorzystane przez rodzica, któremu utrudniane są kontakty. Zgodnie z brzmieniem art. 59815§1 k.p.c. sąd nakaże zapłatę określonej sumy pieniężnej osobie, pod której pieczą dziecko pozostaje i która nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, za uprzednim jej zagrożeniem. Zapłata oznaczonej przez sąd sumy pieniężnej będzie następowała na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem i to za każde naruszenie obowiązku. Wysokość kary sąd określi z uwzględnieniem sytuacji majątkowej osoby, na którą została nałożona. W art. 59815§2 k.p.c. ustawodawca dopuścił możliwość stosowania analogicznego rozwiązania wobec rodzica uprawnionego do kontaktów z dzieckiem, który narusza postanowienie sądu lub ugodę zawartą przed sądem np. samowolnie przedłuża czas spotkania z dzieckiem, nie przychodzi o określonej godzinie po małoletniego lub w jakikolwiek inny sposób nie stosuje się do postanowienia sądu regulującego kontakty.
Na mocy art. 59816§1 k.p.c. sąd będzie nakładał obowiązek zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej stosownie do liczby naruszeń, a wysokość tej sumy może zostać zmieniona jedynie w sytuacjach wyjątkowych.
Do wniosku wszczynającego postępowanie o ukaranie należy, zgodnie z art. 59819§1 k.p.c., dołączyć odpis wykonalnego orzeczenia albo wykonalnej ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, których postanowienia są naruszane. Na podstawie art. 23 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, wniosek podlega opłacie w wysokości 40 złotych.
Warto podkreślić, iż po raz pierwszy pojawiły się przepisy, które pozwalają na „dyscyplinowanie” osób uprawnionych do kontaktów, które również niejednokrotnie naruszają, uregulowane przez sąd, zasady tych kontaktów.
Reasumując, wniosek może zgłosić nie tylko rodzic uprawniony do kontaktów z dzieckiem, ale także rodzic, pod którego pieczą dziecko przebywa. Sądem właściwym do rozpoznania wniosku jest sąd opiekuńczy, a więc wydział rodzinny sądu rejonowego. Zgodnie z art. 569§1 k.p.c. jest to sąd właściwy dla miejsca zamieszkania dziecka.
O przykładach niewłaściwych zachowań przy realizacji kontaktów piszę w artykule “Utrudnianie kontaktów” .
W razie wątpliwości zachęcam do zadawania pytań, dzielcie się Państwo swoimi spostrzeżeniami w tym zakresie.
