Helsińska Fundacja Praw Człowieka zwróciła się z prośbą o pomoc i wsparcie w badaniu dotyczącym udziału dzieci w postępowaniu sądowym zarówno karnym, jak i cywilnym.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka (HFPC) we współpracy z Agencją Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) prowadzi obecnie badanie z udziałem dzieci dotyczące ich doświadczeń związanych z uczestnictwem w postępowaniu cywilnym lub karnym. W ubiegłym roku była faza pilotażowa tego badania. W jej ramach przeprowadzonych zostało 10 indywidualnych wywiadów z dziećmi, które były przesłuchiwane w postępowaniu karnym.
W ramach obecnego badania prowadzone są wywiady indywidualne z dziećmi, które brały udział w postępowaniu karnym lub cywilnym (w tym badanie w RODK lub przez biegłego psychologa). Celem wywiadu jest ustalenie w jaki sposób dzieci postrzegają wymiar sprawiedliwości oraz jak oceniają podejście poszczególnych jego przedstawicieli (sędziów, prokuratorów, biegłych psychologów) do problemów dzieci.
Wywiady trwają ok. 30 minut, są poufne (na żadnym etapie nie zbierane są dane osobowe dzieci ani ich przedstawicieli ustawowych) oraz odbywają się w miejscu i czasie dogodnym dla dziecka. Wywiady są nagrywane jedynie po uzyskaniu uprzedniej zgody dziecka i jego przedstawiciela ustawowego. W trakcie wywiadu nie pytamy o sprawy, w związku z którymi dzieci trafiły do sądów. HFPC dokłada wszelkich starań w procesie uzyskiwania świadomej zgody zarówno przedstawiciela ustawowego, jak i dziecka. Wywiady są przeprowadzane przez wykwalifikowanych badaczy HFPC, którzy mają doświadczenie w pracy z dziećmi.
W pierwszej części wywiadu badacz zadaje dziecku pytania na temat przebiegu samego przesłuchania:
– w oparciu o rysunki na kartach, które pokazuje badacz, dziecko jest proszone o opowiedzenie o swoich doświadczeniach związanych z przesłuchaniem m.in. z kim dziecko rozmawiało w trakcie przesłuchania (np. z sędzią, policjantem, prokuratorem lub psychologiem), co dziecko czuło w trakcie przesłuchania (np. czy było zestresowane, spokojne, niepewne), czy ktoś dziecku towarzyszył w trakcie przesłuchania (np. członkowie rodziny, psycholog etc.),
– czy dziecko czuło się poważnie potraktowane, czyli czy uważa, że ludzie, którzy uczestniczyli w przesłuchaniu słuchali dziecka uważnie i jakie było ich nastawienie względem dziecka.
W drugiej części wywiadu badacz zadaje dziecku pytania dotyczące informacji, które dziecko otrzymało w trakcie postępowania. W tej części wywiadu chodzi o ustalenie:
– kto i kiedy powiedział dziecku, że będzie przesłuchiwane,
– czy dziecko otrzymało jakieś materiały wyjaśniające, jak powinna wyglądać wizyta w sądzie,
– czy ktoś przygotował dziecko do przesłuchania.
Celem niniejszego badania jest usprawnienie funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w zakresie udziału w postępowaniu małoletnich dzieci. Wizyta w sądach może być dla dzieci bardzo trudna. Poznając opinię dzieci i młodzieży na temat sposobów przeprowadzania przesłuchań lub wysłuchań można przyczynić się do zmian na lepsze w zakresie wymiaru sprawiedliwości przyjaznego dzieciom.
Informacja o badaniu jest również dostępna na stronie HFPC: http://www.hfhr.pl/wymiar-sprawiedliwosci-przyjaznym-dzieciom-zaproszenie-do-udzialu-w-badaniu/
Jeżeli Państwa dziecko brało udział w postępowaniu karnym lub cywilnym i chciałoby wziąć udział w badaniu i wyrażają Państwo zgodę na udział dziecka w projekcie, prosimy o wysłanie maila na adres badania@hfhr.org.pl . W razie wszelkich pytań odnośnie badania prosimy o kontakt pod numerem telefonu 22 556 44 45
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Helsinki Foundation for Human Rights
